نکته هایی درباره حضرت زهرا (س)

صلوات بر فاطمه (س)

یكی از عبادتهای دینی درود و صلوات فرستادن بر حضرت ختمی مرتبت و اهل بیت معصوم آن حضرت اسـت. ایـن عبادت ریشه قـرآنی دارد و خداوند متعال در قرآن به آن دستور داده است.
در روایتی از پیامبر صلی ‏الله‏ علیه‏ و‏آله آمده است كه درود فرستادن بر فاطمه زهرا علیه ‏السلام آثــار معنوی بالایی دارد و در قیامت شایستگی الحــاق به پیامبر اكرم صلی ‏الله علیه و ‏آله را برای انسان فراهم می ‏كند. پیامبر اكـرم صلی ‏الله‏ علیه ‏و‏آله فرمود :
ای فــاطـمـه ! هــر كس بــر تو صلوات بفرستد خداوند او را می‏ آمرزد و در هر جای بهشت كه باشم وی را به مــن ملحق سازد. كیفیت صلوات بــر حــضــرت زهـــــــرا علیه ‏السلام چنین است :
«اللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَةَ وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بنیها وَالسِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فیها بِعَدَدِ ما اَحاطَ بِه عِلْمُكَ.»

نماز حضرت زهرا (س)

نماز حضرت زهرا علیه ‏السلام دو ركعت است ؛ بدین صورت كه در ركعت اول بعد از حمد 100 مرتبه سوره قدر و در ركعت دوم بـعـد از حـمـد 100 مـرتـبـه سـوره توحید خوانده می ‏شود.

نماز استغاثه به حضرت زهرا (س)

در مـفـاتـیـح الجنان روایت شده است كه : هـر گــاه حاجتی داری دو ركعت نماز به جای آور و پس از سلام سه مرتبه تكبیر بگو و پس از آن تسبیحات حـضـرت فــاطمه علیه ا‏السلام را بگو ، آنگاه به سجده برو و صد مرتبه بگو :
«یا مَوْلاتی یا فاطِمَةُ اَغیثینی»
سپس جانب راست صورت را بــر زمین بگذار و هـمـان ذكر را صد مرتبه بگو ، سپس جانب چپ صورت را بر زمین بگذار و صـد مـرتـبـه همان ذكــر را بـگـو و حاجت خود را بخواه، به خواست خداوند حاجتت برآورده می‏ شود.

احترام نام فاطمه (س)

احترام حضرت فاطمه علیها‏لسلام و قداست آن بانوی بزرگوار، برای همه مسلمانان بدیهی و مسلّم است.
سكونی می‏گوید: خدمت امام صادق علیه‏السلام رسیدم، در حالی كه غمگین بودم. آن حضرت به من فرمودند: ای سكونی! چرا غمگین هستی؟ عرض كردم: خداوند به من دختری داده است. فرمودند: ای سكونی! سنگینی آن دختر بر زمین است و روزی ‏اش با خدا و عمرش جداگانه. سپس فرمودند: چه نامی برای او انتخاب كرده ‏ای؟ عرض كردم: فاطمه.

فرمودند: آه، آه، آه. و دست خود را بر پیشانی نهادند و آنگاه فرمودند: «اِذا سَمَّیْتَها فاطِمَةَ فَلا تَسُبَّها وَ لاتَلْعَنْها وَلا تَضْرِبْها(1) اگر نام او را فاطمه نهادی، به او بد مگو و لعن مكن و او را مزن.»

چند مسئله:
1. برای فرد بی وضو حرام است كه نام خداوند متعال را مس نماید و همچنین است بنا بر احتیاط واجب مس اسامی مبارك پیغمبر (ص) و ائمه و حضرت زهراعلیه ا‏السلام (2)
2. یكی از محرمات بر شخص جنب، رساندن جایی از بدن به خط قرآن یا به اسم خدا ـ به هر لغت كه باشد ـ و بنا بر احتیاط اسم پیامبران و امامان و حضرت زهرا است.(3)

كیفر بی حرمتی

كیفر دشنام گفتن به فاطمه علیها‏لسلام قتل است و بر اساس فقه اسلامی، فردی كه نسبت به آن بانوی مقدس هتك حرمت كند و به فحاشی و دشنام گویی زبان بگشاید مستوجب مرگ است و باید به قتل رسانده شود. این شدت عمل و سختگیری شاید بدین جهت باشد كه حرمت و منزلت آن بانوی بزرگوار، هم پایه احترام ائمه و پیشوایان معصوم است و بازگشت به فحّاشی و هتك حرمت و سبّ رسول اللّه‏ دارد.
از اینرو كسی كه به آن بانوی مطهره سبّ كند، حكم كسی را دارد كه به رسول اللّه‏ صلی ‏الله‏ علیه ‏و‏آله سبّ نماید و باید به قتل برسد.(4)
امام خمینی رحمه‏ الله می‏فرماید: الحاق صدیقه طاهره به ائمه اطهار خالی از وجه نیست؛ بلی اگر دشنام به صدیقه طاهره بازگشت به سبّ رسول اللّه‏ نماید، بدون شبهه، دشنام دهنده كشته می ‏شود.(5)

امام خمینی رحمه ‏الله طی حكمی در سال 1367 به آقای محمد هاشمی مدیر عامل صدا و سیمای جمهوری اسلامی نوشتند: «با كمال تأسف از صدای جمهوری اسلامی مطلبی در مورد الگوی زن پخش گردیده است كه انسان شرم دارد بازگو نماید. فردی كه این مطلب را پخش كرده است تعزیر و اخراج می‏گردد و دست اندركاران آن تعزیر خواهند شد. در صورتی كه ثابت شود قصد توهینی در كار بوده است بلاشك فرد توهین كننده محكوم به اعدام است. اگر بار دیگر از این گونه قضایا تكرار گردد موجب تنبیه و توبیخ و مجازات شدید مسئولین بالای صدا و سیما خواهد شد. البته در تمامی زمینه ‏ها قوه قضائیه اقدام می‏نماید.(6)

تسبیحات زهرا علیهالسلام 

یكی از تعقیبات نماز، گفتن تسبیحات حضرت زهرا علیها‏لسلام است كه بسیار فضیلت دارد، بلكه برتر از سایر تعقیبات نماز محسوب می‏شود.
از امام صادق علیه‏السلام نقل شده است كه فرمودند: «تسبیح حضرت فاطمه علیها‏السلام بعد از هر نماز نزد من از هزار ركعت نماز در هر روز محبوب‏تر است.»(7)

همچنین امام صادق علیه‏السلام درباره تسبیح فاطمه زهرا علیها‏لسلام فرمودند: «چون به خوابگاه خود رفتی، سی و چهار بار اللّه‏ اكبر، سی و سه بار الحمد للّه‏ و سی و سه بار سبحان اللّه‏ بگو و آیة الكرسی و دو سوره معوذتین را با ده آیه اول سوره صافات و ده آیه از آخرش بخوان.(8)

و نیز آن امام بزرگوار به یكی از یاران خود به نام ابو هارون فرمودند: «ما خردسالان خود را به تسبیح حضرت زهرا فرمان می‏دهیم همچنان كه آنان را مأمور به برگزاری نماز می ‏نماییم.» (9)

چند مسئله:
1. در تسبیحات حضرت زهرا علیها‏السلام ابتدا 34 مرتبه اللّه‏ اكبر، سپس 33 مرتبه الحمد للّه‏ و پس از آن 33 مرتبه سبحان اللّه‏ گفته می‏شود. (10)
2. جایز است ذكر سبحان اللّه‏ جلوتر از ذكر الحمد للّه‏ِ گفته می‏شود، ولی بهتر آن است كه ذكر الحمد للّه‏ جلوتر گفته شود.(11)
3. تسبیحات حضرت زهرا علیهالسلام بعد از نماز مستحب است؛ چه نماز واجب و چه نماز مستحب، ولی در نماز واجب خصوصا در نماز صبح مستحب مؤكد است.(12)
4. مستحب است ذكر تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام با تسبیح تربت امام حسین علیه‏السلام باشد.
5. اگر تسبیح گوینده در تعداد تكبیرات یا تسبیحات شك كند، در صورتی كه از محل آن تجاوز نكرده باشد باید بنا را بر مقدار كمتر بگذارد و الاّ باید بنا بر این بگذارد كه به طور كامل انجام شده است و اگر زیادتر هم گفته باشد مانعی ندارد.(13)

دروغ بستن به حضرت زهرا علیها‏لسلام

اگر روزه دار با گفتن، نوشتن، اشاره و مانند اینها به خدا و پیامبر صلی ‏الله علیه ‏و‏آله و جانشینان آن حضرت عمدا نسبت دروغ بدهد روزه ‏اش باطل می‏شود و احتیاط واجب آن است كه نام حضرت زهرا (س) و سایر پیامبران (ع) و جانشینان آنان هم در این حكم فرقی ندارد.(14)

صلوات بر فاطمه (س)

یكی از عبادتهای دینی درود و صلوات فرستادن بر حضرت ختمی مرتبت و اهل بیت معصوم آن حضرت است. این عبادت ریشه قرآنی دارد و خداوند متعال در قرآن به آن دستور داده است. «اِنَّ اللّه‏َ وَ مَلائِكَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیما» (15)
در روایتی از پیامبر صلی ‏الله‏ علیه‏ و‏آله آمده است كه درود فرستادن بر فاطمه زهرا علیها‏السلام آثار معنوی بالایی دارد و در قیامت شایستگی الحاق به پیامبر اكرم صلی ‏الله علیه و ‏آله را برای انسان فراهم می‏كند. پیامبر اكرم صلی ‏الله‏ علیه ‏و‏آله فرمود: «یا فاطِمَةُ مَنْ صَلّی عَلَیْكَ غَفَرَ اللّه‏ُ لَهُ، وَ اَلْحَقَهُ بی حَیْثُ كُنْتُ مِنَ الْجَنَّةِ؛

ای فاطمه! هر كس بر تو صلوات بفرستد خداوند او را می‏ آمرزد و در هر جای بهشت كه باشم وی را به من ملحق سازد. كیفیت صلوات بر حضرت زهرا علیها‏السلام چنین است:
«اللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَةَ وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بنیها وَالسِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فیها بِعَدَدِ ما اَحاطَ بِه عِلْمُكَ.»(16)

عقد و عروسی

برپایی مجلس عقد و عروسی در روزها و شب های شهادت ائمه معصومین علیهم ‏السلام اگر موجب توهین و هتك باشد، اجتناب از آن لازم است.(17)
سؤال: برخی برای اینكه برنامه‏ های موسیقی و لهو و لعب در مجالس عروسی خود را توجیه كنند می‏گویند: این برنامه‏ ها در شب عروسی حضرت زهرا علیها‏لسلام نیز وجود داشته است. آیا این نسبتها صحیح است؟
پاسخ: چنین نسبتی صحیح نیست.(18)

نماز حضرت زهرا (س)

نماز حضرت زهرا علیها‏السلام دو ركعت است؛ بدین صورت كه در ركعت اول بعد از حمد 100 مرتبه سوره قدر و در ركعت دوم بعد از حمد 100 مرتبه سوره توحید خوانده می ‏شود. (19)

نماز استغاثه به حضرت زهرا علیهالسلام

در مفاتیح الجنان روایت شده است كه: هر گاه حاجتی داری دو ركعت نماز به جای آور و پس از سلام سه مرتبه تكبیر بگو و پس از آن تسبیحات حضرت فاطمه علیه ا‏السلام را بگو، آنگاه به سجده برو و صد مرتبه بگو: «یا مَوْلاتی یا فاطِمَةُ اَغیثینی»، سپس جانب راست صورت را بر زمین بگذار و همان ذكر را صد مرتبه بگو، سپس جانب چپ صورت را بر زمین بگذار و صد مرتبه همان ذكر را بگو و حاجت خود را بخواه، به خواست خداوند حاجتت برآورده می‏شود.(20)

زیارت حضرت فاطمه علیه ا‏السلام

قال رسول اللّه‏ (ص) :
«مَنْ زارَ فاطِمَةَ فَكَأَنَّما زارَنی وَ مَنْ زارَ عَلِیَّ بْنَ اَبیطالِبٍ فَكَاَنَّما زارَ فاطِمَةَ؛
هر كه فاطمه را زیارت كند مثل این است كه مرا زیارت كرده و هر كس علی بن ابیطالب را زیارت كند مانند آن است كه فاطمه را زیارت كرده است.(21)
همچنین راوی نقل می‏كند كه: «قالَتْ فاطِمَةُ: قالَ اَبی وَ هُوَ ذا حَیٍّ: مَنْ سَلَّمَ عَلَیَّ وَ عَلَیْكِ ثَلاثَةَ اَیّامٍ فَلَهُ الْجَنَّةُ. قُلْتُ لَها: ذا فی حَیاتِهِ وَ حَیاتِكِ اَوْ بَعْدَ مَوْتِهِ وَ مَوْتِكِ؟ قالَت: فی حَیاتِنا وَ بَعْدَ مَوْتِنا؛
فاطمه علیها‏السلام فرمودند: پدرم آن زمان كه در قید حیات بود [به من] فرمود: هر كه سه روز بر من و تو سلام كند، بهشت برای اوست. به حضرت [زهرا علیها‏السلام [گفتم: این مسئله در زمان حیات پیامبر و شما یا بعد از مرگتان است؟ زهرا علیها‏السلام فرمودند: در حیات و ممات ما. (22)
امام جواد علیه‏ السلام هر روز هنگام زوال به مسجد رسول اللّه‏ صلی‏ الله علیه ‏و‏آله رفته و پس از سلام و صلوات بر رسول خدا صلی‏ الله‏ علیه ‏و‏آله ، به سراغ خانه مادرش زهرا علیه ا‏السلام كه در همان نزدیكی قبر پیامبر صلی الله ‏علیه‏ و‏آله است می‏رفت و كفشها را در آورده و با نهایت ادب و خضوع، داخل خانه شده و در آنجا نماز و دعا می‏خواند و دقایقی طولانی به عبادت مشغول می‏شد و هرگز دیده نشد به زیارت رسول صلی ‏الله ‏علیه ‏و‏آله برود و سراغ مادرش را نگیرد.

روز زیارت مخصوص حضرت زهرا (س)

در روایات، هر یك از روزهای هفته و ساعات شبانه روز به نام یكی از معصومین علیهم ‏السلام نامگذاری شده و برای هر روز و هر هفته با توجه به همین نامگذاریها، ادعیه و اعمالی بیان شده است.
از بین روزهای هفته، روز یكشنبه متعلق به امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا علیهما‏السلام می‏باشد و از بین ساعات شبانه روز، ساعت آخر شب؛ نزدیك اذان صبح، متعلق به فاطمه زهرا علیها‏السلام می‏باشد. زیارت مخصوص حضرت زهرا علیها‏السلام در روز یكشنبه چنین است:
«اَلسَّلامُ عَلَیْكِ یا مُمْتَحَنَةُ امْتَحَنَكِ الَّذی خَلَقَكِ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَكِ لِمَا امْتَحَنَكِ بِهِ صابِرَةً وَ نَحْنُ لَكِ اَوْلِیاءُ مُصَدِّقُونَ وَ لِكُلِّ ما اَتی بِهِ اَبُوكِ صلی ‏الله‏ علیه ‏و‏آله وَ اَتی بِهِ وَصِیُّهُ علیه‏السلام مُسَلِّمُونَ وَ نَحْنُ نَسْئَلُكَ اللّهُمَّ اِذْ كُنّا مُصَدِّقینَ لَهُمْ أَنْ تُلْحِقَنا بِتَصْدیقِنا بِالدَّرَجَةِ الْعالِیَةِ لِنُبَشِّرَ اَنْفُسَنا بِأَنّا قَدْ طَهُرْنا بِوِلایَتِهِمْ علیهم‏السلام. (24)

پاورقیها:

1. وسائل الشیعه، ج15، ص200

2. توضیح المسائل مراجع، ج1، ص199، مسئله 319؛ آیات عظام فاضل، سیستانی، تبریزی، زنجانی: بهتر آن است كه اسم مبارك پیامبر و ائمه معصومین و حضرت زهرا علیها‏السلام را مس ننماید. آیت اللّه‏ مكارم: مس اسم مبارك پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و ائمه هدی علیهم‏السلام و حضرت زهرا علیها‏السلام اگر هتك حرمت و بی احترامی باشد حرام است.

3. توضیح المسائل مراجع، ج1، ص 226؛ آیات عظام صافی، سیستانی، بهجت.

4. صدیقه طاهره، عقیقی بخشایشی، ص203، به نقل از علامه در تحریر الاحكام و شهید در لمعه.

5. تحریر الوسیله، ج2، ص477

6. صحیفه نور، ج21، ص76

7. العروة الوثقی، ج1، ص703

8. فروع كافی، ج6، ص207

9. امالی صدوق، ص579

10. همان مدرك

11. همان مدرك

12. تحریر الوسیله، ج1، ص 184

13. العروة الوثقی، ج1، ص704

14. توضیح المسائل مراجع، ج1، ص934؛ عروة الوثقی، ج2، ص242

15. احزاب/ 56

16. معجم صحیفة الزهراء، شیخ جواد قیومی

17. الف: آیت اللّه‏ خامنه‏ای: اگر موجب توهین و هتك باشد اجتناب لازم است

18. مسائل جدید، ج2، ص75، به نقل از آیات عظام صافی، فاضل، تبریزی و مكارم

19. مفاتیح الجنان، انتشارات فاطمة الزهرا، ص67

20. همان، ص423

21. بحارا الانوار، ج43، ص58

22. چشمه در بستر، ص318

23. كشف الیقین، علامه حلی، ص354

24. مفاتیح الجنان، انتشارات فاطمة الزهرا، قم، ص91

ب: آیت اللّه‏ مكارم: در فرض مسئله حرام است.

ج: آیت اللّه‏ سیستانی: جایز نیست.

ه: آیت اللّه‏ بهجت: در صورت صدق عنوان هتك، حكم آن نزد متشرعه واضح است. (مسائل جدید، ج2، ص49، سیدمحسن محمودی.)

www.ostadnaser,ir

خلیل صارمی نایینی «ناصر»